دکتر جواد حدیدی

دکتر جواد حدیدی

دکتر جواد حدیدی در ۵ آذر ۱۳۱۱ خورشیدی در قم دیده به جهان گشود. پدرش با اینکه از سواد خواندن و نوشتن محروم بود، به شاهنامه عشق می‌ورزید و نیمی از اشعار آن را از حفظ داشت.
جواد حدیدی دوران کودکی را در مشقت فراوان و مشکلات بسیار پشت سر گذاشت. پدرش به سبب تعصبات مذهبیِ رایج در آن روزگار فرزندش را به جای مدرسه، به مکتب‌خانه فرستاد، حال آنکه او اصرار داشت تا به مدرسه برود. سرانجام پدرش به وساطت یکی از روحانیون محله که مورد وثوقش بود، به تحصیل او در مدرسه رضایت داد. او البته به موازات تحصیل در مدرسه، دروس حوزوی را هم می‌خواند و بدین‌گونه از دو آبشخور، عطش یادگیری خود را فرو می‌نشاند.

او در این سال‌ها با دشواری‌ها و تنگنا‌های زیادی روبه‌رو بود، اما با غلبه بر آن‌ها بالأخره در سال ۱۳۲۸ موفق به اخذ دیپلم شد. او دوست می‌داشت تا در یکی از دو رشته پزشکی یا فلسفه ادامه تحصیل دهد، اما شرایط و امکانات برای دستیابی به این آرزو فراهم نبود، از این رو از سال ۱۳۳۰ تحصیل در رشته زبان و ادبیات فرانسه و دبیری فرانسه را به طور هم‌زمان در دانشگاه تهران و دانشسرای عالی آغاز کرد. او ضمن تحصیل، مجبور بود برای گذران زندگی در کلاس‌های شبانه آموزشگاه‌های خصوصی و مدارس دولتی به تدریس بپردازد.

در سال ۱۳۳۱ پدرش را از دست داد و بدین ترتیب باری بر مشکلاتش افزوده شد، اما از پای ننشست و با کوشش و همّتی وصف‌ناپذیر، با احراز رتبه نخست در سال ۱۳۳۳ فارغ‌التحصیل شد و به مشهد رفت و در دبیرستان‌های این شهر به تدریس فرانسه پرداخت. دو سال بعد، با استفاده از بورس دولتی عازم بلژیک شد و از آنجا به سوئیس و بعد از مدتی به پاریس رفت و در دانشگاه سوربن مشغول به تحصیل شد و در سال ۱۹۶۰ میلادی از رساله خود با نام «اسلام از نظر ولتر» دفاع کرد. او هرچند می‌توانست در فرانسه بماند، مراجعت به وطن را ترجیح داد و به مشهد بازگشت و در سال ۱۳۳۹ با سمت دانشیار در گروه زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه مشهد (فردوسی مشهد) مشغول به کار شد. او در مدت حضور خود در دانشگاه مشهد، یکی از برجسته‎ترین استادان فرانسه و یکی از بنام‌ترین پژوهشگران حوزه ادبیات تطبیقی بود. دکتر حدیدی در سال ۱۳۶۳ به درخواست خود بازنشسته شد و به تهران نقل مکان کرد.

او با اتکا به دانش گسترده و عمیق خود و تجربه‌های گران‌بهایی که اندوخته بود، در تهران شکوفاتر از گذشته به تحقیق و تألیف پرداخت و ضمن همکاری با مرکز نشر دانشگاهی به ویژه در انتشار مجله فرانسوی زبان «لقمان»، مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، انتشارات سروش و مرکز ترجمه قرآن به زبان‌های خارجی، از سال ۱۳۷۵ به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد و مدیریت گروه ادبیات تطبیقی را بر عهده گرفت.

آثار دکتر حدیدی را می‌توان در دو حوزه کلی «اسلام، قرآن و مسلمانان» و «ادبیات فارسی، فرهنگ ایرانی و ادبیات تطبیقی» جای داد.
او در طول حیات خود جوایز متعددی را کسب کرد که مهم‌ترین آن‌ها جایزه کتاب سال از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دو دوره (سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴) و عنوان «شوالیه در افتخارات فرهنگی» از وزارت فرهنگ فرانسه (۱۳۷۲ / ۱۹۹۳) از آن جمله بوده است.

او که جانش از کودکی با درد و رنج عجین شده بود، در اواخر عمر هم گرفتار بیماری سرطان شد و سرانجام در ۲۸ مرداد ۱۳۸۱ در تهران چشم از جهان فروبست.